İl Müdürlüğümüzce 2 Mart 2020 Pazartesi günü Zirai Karantina Müdürlüğü Toplantı Salonunda İl ve İlçe Müdürlükleri teknik personeli ile Sivil Toplum Kuruluşlarında danışmanlık hizmeti veren teknik personelin katılımı eşliğinde "Şeker Pancarı Tarımı" konulu bir Hizmet İçi Eğitim Toplantısı gerçekleştirilmiştir.
Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim SAĞLAM, Çarşamba Şeker Fabrikası Müdürü Akif ULUKAYA, Şube Müdürleri ile yaklaşık 100 kişilik bir teknik personelin katılım sağladığı toplantının açılış konuşmasını yapan İl Müdürümüz SAĞLAM şunları söylemiştir; "Dünyada şeker 18. yüzyılın sonuna kadar sadece şeker kamışından üretilmiştir. Şeker pancarı tarımı ve şeker pancarından şeker üretimi ise 19. yüzyılda başlamıştır. Kamış ve pancardan elde edilen şekerler arasında kalite bakımından bir farklılık bulunmamakta ancak; sadece tropik ve alt tropik bölgelerde yetiştirilebilen şeker kamışının şeker pancarına kıyasla daha düşük maliyetle üretilmesi, işleme maliyetlerinin düşük olması gibi nedenlerle kamıştan elde edilen şekerin maliyeti diğerine göre biraz daha düşük olmaktadır.
Türkiye, pancardan şeker üreten ülkeler arasında Rusya, Fransa, ABD ve Almanya'nın ardından 5. sıradadır. Temel gıda maddelerinden olan ve stratejik öneme sahip şeker; ülkemizde Cumhuriyetten önce ithalat yoluyla karşılanırken, bugün tüketilen şekerin tamamına yakını yurt içinde üretilmektedir. Temel amacı kendi kendine yeterlilik olan 4634 sayılı Şeker Kanunu 04.04.2001 yılında kabul edilmiştir. Geçen süre içinde Türkiye'de şeker talebini karşılayacak düzeyde üretim planlaması yapılmaya başlanmış olup, ülke içinde pazarlanacak şeker miktarı, Şeker Kurulu tarafından tahsis edilen kotalar ile belirlenmeye başlanmıştır. Türkiye'nin yıllık şeker ihtiyacının % 90'ı pancar şekeri,% 10'u ise nişasta bazlı şeker (NBŞ)ile karşılanmak üzere programlanmıştır. Türkiye toplam tatlandırıcı talebinin % 10'u oranında Nişasta Bazlı Şekerler için kota belirlenmesi kanun ile hükme bağlanmıştır. Bakanlar kurulu bu oranı %50'sine kadar artırmaya veya eksiltmeye yetkili kılınmıştır.
20.11.2017 tarih ve 696 Sayılı KHK ve 21.03.2018 tarih ve 7103 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklerle;Şeker kotaları Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenmektedir. NBŞ Kotası, halk sağlığı ve gıda güvenliği açısından yeniden düzenlenerek %10'lardan, önce %5'e ve daha sonra da %2,5'e düşürülmüştür. Kamuya ait 25 şeker fabrikasının 13'ü özelleştirilmiştir, Özelleştirme ile kamunun sektördeki payı %60'dan %25'e gerilemiştir. Piyasa payı; kooperatif %37, özel %38 olmuş,«Şeker Kurumu» kapatılarak görevleri Tarım ve Orman Bakanlığı Şeker Dairesi Başkanlığına devredilmiştir.
Şeker pancarı üretimi Türkiye'deki sözleşmeli tarımın öncüsü niteliğindedir. Sözleşmeli üretim yapacak üreticilerden Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı olma şartı aranmamaktadır. Şeker sektörünün sürdürülebilirliği açısından hammadde temininin belirlenen ekim alanlarında (izin verilen yerlerde) münavebeye uygun olarak sağlanabilmesi için gerekli takip ve kontroller İl/İlçe Müdürlüklerimizce yapılmaktadır. Samsun İlimiz 375.392 hektar işlenen tarım alanları ile ülkemizde 16. Sırada yer almaktadır. 220.189 ha alanda tarla bitkileri üretimi gerçekleştirilmektedir. Şeker pancarı üretimi ise 2019 yılında 12.728 dekar alanda 66.000 ton olarak gerçekleşmiş olup dekara ortalama verim 5185 kg/da'dır. 2004 yılında gerçekleşen Samsun İli şeker pancarı üretimi ise 110.330 da alanda 430.574 ton idi.
Uluslararası Bitki Sağlığı Yılı 2020'de kıymetli pancar üreticilerimize kayıpsız, bol ve bereketli bir yıl diler programda emeği geçen Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Şeker Enstitüsü Müdürlüğüne, Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne ve Çarşamba Şeker Fabrikasını faaliyete geçirebilmek için özverili bir şekilde çalışan Çarşamba Şeker Fabrikası yetkililerine teşekkür eder verimli bir eğitim olmasını dilerim. ". Sonrasında Çarşamba Şeker Fabrikası faaliyetleri ile ilgili söz alan Çarşamba Şeker Fabrikası Müdürü Akif ULUKAYA da; Çarşamba Şeker Fabrikasının 2020 yılı için faaliyete geçtiğini bugüne dek için 60.000 ton şeker pancarı için taahhüt alındığını belirtmiştir.
Toplantıda birer sunum gerçekleştiren İl Müdürlüğümüz Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürlüğüne bağlı Tarla Bitkileri Biriminden Ziraat Mühendisi Fatmagül KAVUT "Samsun ve Şeker Pancarı Tarımı" hakkında bilgi vermiştir. Yine Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden Dr.Özge KOYUTÜRK "Şeker Pancarı Yetiştiriciliği", Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Şeker Enstitüsü Müdürlüğünden Dr.Rıza KAYA "Şeker Pancarında Hastalık Zararlı ve Yabancı Ot Mücadelesi",Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden Ziraat Yüksek Mühendisi İlker POLAT "Biyolojik Mücadele" ve Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden Ziraat Yüksek Mühendisi Yusuf KOÇ da "Şeker Pancarında Sulama" konularında katılımcıları bilgilendirmişlerdir.
Toplantı, sunumlar sonrası geçilen soru- cevap bölümü ve en nihayet plaket töreni ile sona ermiştir.