Bir ülkenin sosyal ve ekonomik yönden güçlü olabilmesi için bedensel ve zihinsel yönden sağlıklı ve güçlü bireylere ihtiyacı vardır. Ülkemizde nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan çocuk ve gençlerin yeterli ve dengeli beslenmiş olmaları, onların gelecekte sağlıklı ve üretken bireyler olması için önemlidir. Kemik gelişmesinin ve vücut şeklinin oluşmasının temel taşı olan kalsiyumun ana kaynağı olan süt, içerdiği protein, vitamin ve minerallerle zihinsel gelişimde de önemli rol oynuyor.
Okul öncesi ve okul çağındaki çocuklarda hızlı büyüme ve gelişme nedeniyle pek çok besin öğesine olan gereksinim yaşamının diğer dönemlerine oranla daha fazladır. Enerji ve besin öğeleri ihtiyaçlarının karşılanmasında en önemli besin gruplarından biri süt ve süt ürünleridir. Süt ve süt ürünlerinin yeterli miktarlarda tüketimi özellikle büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu okul çağı çocukları başta olmak üzere her yaş grubu için büyük önem taşımaktadır.
Sütün Besin Değerleri:
* Doğada yüksek oranda sadece sütte bulunan laktoz enerji sağlar.
* Laktoz vücudun kalsiyum ve fosfordan daha iyi yararlanmasını sağlar. Bu nedenle kemik ve diş oluşumunda, bebeklerin beslenmesinde önemli rol oynamaktadır.
* Süt yağı enerji kaynağıdır ve süt yağı laktozun en iyi şekilde kullanımını sağlar. Vücudumuz için gerekli olan A, D, E, K vitaminlerinin taşınmasını sağlar.
* Süt proteini hücre ve dokuların oluşmasında önemli rol oynar, büyüme ve gelişmeyi sağlar, saç ve tırnakların oluşumunda büyük rol oynar.
* Süt proteini kasların kasılmasına yardımcı olur ve ödem yapan sıvıların vücutta toplanmasını önler.
* Kalsiyum özellikle çocukların kemik ve diş oluşumlarının tamamlanmasında büyük rol oynar.
* Kemik yoğunluğunun en üst noktaya ulaştığı 25-30 yaşlarına kadar alınan kalsiyum kemik yoğunluğunun artmasına neden olmaktadır.
* Kalsiyum ihtiyacı özellikle hamilelik ve emzirme döneminde de önemli olup, bu dönemlerde yetersiz kalsiyum alımı kemik hastalıklarına yol açmaktadır.
* Özellikle zekâ gelişiminde etkili olan, deri ve göz sağlığında gerekli B2 vitamini (riboflavin) için süt en iyi kaynaktır.
Tüm dünyada sağlık otoritelerinin ortak kanaati, içme sütü, peynir, yoğurt, ayran, tereyağı, dondurma gibi süt ürünleri tüketiminin arttırılması gerektiği yönündedir. Yeterli ve dengeli beslenme düzeyinin yükseltilerek, insan sağlığının korunmasında süt ve süt ürünlerinin özel ve önemli bir yeri olduğuna işaret eden uzmanlar, çocukluk döneminden itibaren tüketilmeye başlanmasının, hem sağlıklı nesillerin yetişmesine hem de ileriki yaşlar için tüketim alışkanlığı kazanılmasına yardımcı olacağı noktasında tavsiyelerde bulunmaktadır. Bu bakımdan ülkemizde uygulamaya başlanan Okul Sütü Projesi özellikle çocukların süt, peynir, yoğurt gibi kalsiyum içerikli gıdaları tüketmesini teşvik etmesi açısından önemlidir.
Sağlıklı bir yaşamın temel gereksinimlerinden biri olan, enerji ve besin öğelerinin birçoğunu bünyesinde depolayan sütün, yeteri kadar tüketiminin yanı sıra sağlıklı olanının tüketilmesi de çok önemlidir.
Bu nedenle süt tüketiminde sokak sütü yerine ambalajlı sütün tercih edilmesi gerekmektedir. Yapılan araştırmalarda uzun ömürlü sütlerin doğal olmadığı için sağlıksız olduğu inancının çok yaygın olduğu düşünülmektedir. Bu inancın aksine uzun ömürlü sütler, çiğ sütlere göre daha sağlıklı sütlerdir. Sağlıklı süt tüketmek, UHT ve pastörizasyon yöntemleri mümkündür.
Sütler işlenme durumuna göre çeşitlere ayrılmaktadır. Bunlar sırasıyla; çiğ süt, pastörize süt ve UHT süttür. Pastörize edilmiş sütlerin en önemli özelliği soğuk ortamlar da muhafaza edilmiş olması ve günlük tüketilmesi gerektiğidir.
UHT sütler ise çok özel ve oldukça pahalı teknolojik koşullarda sterilize edilerek, steril ambalaj malzemesiyle paketlenerek elde edilmiş sütlerdir.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından onay almış işletmelerde üretilen, "Kalite" ve "Gıda Güvenliği" denetiminden geçmiş ambalajlı süt ve süt ürünleri, insan sağlığına zararlı mikroorganizmalar içermez, muhafaza koşullarına uyulduğu takdirde son kullanma tarihine kadar tazeliğini korur.
Süt hakkında toplumu bilinçlendirmek ve tüketimin artmasını teşvik etmek amacıyla her yıl 21 Mayıs tarihi "Dünya Süt Günü" olarak kutlanıyor. Birleşmiş Milletler Uluslararası Sütçülük Federasyonu'nun 1956 yılında bütün üye ülkelerde kutlanması kararı aldığı "Dünya Süt Günü", 1991 yılında ülkemizde de kabul edildi. 21 Mayıs Dünya Süt Günü'nün içinde bulunduğu 21 - 28 Mayıs tarihlerini kapsayan hafta da "Süt Haftası" olarak kutlanmaktadır.
Samsun İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü olarak hepinizin "Dünya Süt Günü" ü kutluyor ve "Sağlık için. süt için" diyoruz.