Bakanlığımızca 2006 yılında başlatılan, "Çevre Amaçlı Tarım Arazilerinin Korunması Programı (ÇATAK)" kapsamında Terme İlçesi Orta Söğütlü Mahallesi'nde "Soya Yetiştiriciliği Hasat Tarla Günü" etkinliği gerçekleştirildi.
Terme Kaymakam Vekili Recep AYDIN, İl Müdür Vekilimiz Nail KIRMACI, Samsun Ziraat Mühendisleri Odası Samsun Şube Başkanı Hayati TOSUN, Şube ve İlçe Müdürleri, Ziraat Mühendisleri Odası Samsun Şube Başkanı Hayati TOSUN, Tarım Kredi Kooperatifleri ve Fındık Tarım Satış Kooperatifi temsilcileri, Terme Ziraat Odası Tarım Danışmanları, Çiftçi kuruluşlarının temsilcileri, Enstitü, İl ve İlçe Müdürlüklerinden çok sayıda teknik eleman ve üreticinin katıldığı tarla gününde Terme İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Tuncay DEMİR, demonstratör çiftçi Sefer GÜRLER, İl Müdür Vekilimiz Nail KIRMACI ve Terme Kaymakam Vekili Recep AYDIN tarafından birer konuşma yapıldı.
Yapılan konuşmalarda; ÇATAK projesi ile, toprak ve su kalitesinin korunması, doğal kaynakların sürdürülebilirliği, erozyonun önlenmesi ve tarımın olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik alanların korunmasının amaçlandığı belirtilerek, ÇATAK Programı kapsamında destekleme yapılacak alanlarda, üç ayrı kategoride belirlenen uygulamalara 3 yıl süreyle ödeme yapıldığı, bu kapsamda; birinci kategoride minimum toprak işlemeli tarım uygulamalarına 30 TL/da, ikinci kategoride Toprak ve su yapısının korunması ve erozyonun engellenmesi uygulamalarına 60 TL/da, üçüncü kategoride ise çevre dostu tarım teknikleri ve kültürel uygulamalarına 135 TL/da ödeme yapıldığı ifade edilmiştir.
Konuşmalarda, ÇATAK Programı desteklerinin 2006 yılında dış kaynaklı olarak başladığı, 2009 yılı ikinci döneminden itibaren ise iç kaynaktan finanse edildiği, projenin halen 51 ilde belirlenen alanlarda uygulanmakta olduğu, Samsun İlinin ise 2010 yılında programa dahil edildiği ifade edilmiştir. Türkiye genelinde 2006 yılında 4 ilde, 469 işletme, 1.726 ha alanda desteklenen program, 2015 yılında 51 ile, 22.628 üreticiye ve 77.847 ha alana çıkmıştır. Bir diğer ifadeyle; ÇATAK Programı uygulanan İl sayısı 13 kat, işletme sayısı 48 kat, üretim alanı ise 45 kat artmıştır. Yine bu kapsamda yapılan destekleme tutarı 2006 yılında 1.434.000 TL iken bu miktar 2015 yılına gelindiğinde yaklaşık 162 kat artarak, 232.559.000 TL'ye yükselmiştir.
ÇATAK Programı kapsamında desteklenen Soya fasulyesi, dünyadaki bitkisel yağların ve kanatlı yem sektörü başta olmak üzere yüksek proteinli hayvan yemlerinin başlıca kaynağıdır. Soya tohumu ortalama %35-45 protein ve %18-20 oranında yağ içermektedir. Dünya'da en fazla üretilen ve tüketilen yağ "soya yağı", yem sanayinde en fazla kullanılan hammadde ise "soya küspesi" dir. Soyadan endüstride de sayılamayacak kadar çok değişik şekilde faydalanılmaktadır. Soya şekercilikte, inşaatlarda kullanılan macun bileşimlerinde, fungusit ve pestisitlerde, antibiyotiklerde, dizel yakıtında ve diğer bir çok endüstriyel ve ecza ürünlerinde de kullanılmaktadır. Matbaa mürekkebi olarak da kullanılmaktadır. Soya fasulyesi 400'e yakın endüstriyel üründe kullanılmaktadır. Hatta, bazı ülkeler soya'yı "kalp" ve "kanser" hastalıklarına karşı koruyucu ürün olarak tüketmek üzere bilgilendirmektedirler.
Program kapsamında konuşan İl Müdür Vekilimiz Nail KIRMACI, Samsun İlinde 2010 yılında 3 İlçe, 237 işletme ve yaklaşık 12.000 dekarla başladığı bu yolculukta, 2016 yılına gelindiğinde 11 ilçe 216 Mahalle, 92.500 dekar değerlerine ulaşıldığını değerlerine ulaşıldığını belirterek, ÇATAK Projesi ile, Bafra ve Çarşamba Ovaları başta olmak üzere, suya karışma riski olan pestisit ve kimyasal gübre kalıntıları ile nitrat kalıntıları gibi birçok kirliliğe ve ileride hastalıklara neden olabilecek olumsuzlukların önüne geçilmesi hedeflendiği; tarımsal üretimde kullanılan kimyasal ajanların çevreye olan olumsuz etkilerinin en aza indirilerek tarım-çevre dengelerinin korunması ve sürdürülebilir gıda güvenliğinin temininin amaçlandığını söylemiştir.
KIRMACI, Ülkemizin, Soya bitkisi ile 1930'lu yıllarda tanıştığını, uzun yıllar boyunca sadece Karadeniz Bölgesi'nde yetiştiriciliğini ifade ederek, son 20 yılda uygulamaya konulan 2.Ürün projesi ile Akdeniz ve Ege Bölgelerinin sulanır alanlarında yetiştiriciliği yaygınlaştığını, bütün bu hususiyetlerine rağmen, soya ekim alanları ve dolayısıyla üretim azalma gösterdiğini, bununla birlikte 2006 yılında uygulamaya konulan ÇATAK Programı ile, 1990 yılında 740.000 dekar iken, 2005 yılında 86.000 da'a kadar gerileyen Soya ekim alanlarının, yapılan desteklerle birlikte 2015 yılında 367.000 da alana yükseldiğini belirtmiştir.
Samsun İlinde ise 2004 yılında 36.300 dekar olan soya ekim alanı 2009 yılında yüzde 50 oranında bir azalmayla 18.000 da alana kadar gerilediğini söyleyen KIRMACI, İlin 2010 yılında ÇATAK Programına dahil edilmesiyle birlikte bu rakamın 2015 yılında 33.470 dekar olarak gerçekleştiğini ifade etmiştir.
Ülkemizin, petrolden sonra en büyük döviz ödemesini yağlı tohumlar ve ham yağların ithalatı için yapıldığı belirtilerek, gerek ÇATAK Projesi ile tarım-çevre dengeleri korunurken, bir yandan da soya fasulyesi gibi stratejik ürünlerin bu kapsamda üretilmesi ve desteklenmesinin büyük önem arzettiği belirtilmiştir.
ÇATAP Projesi kapsamında desteklenen Soya tarlasında gerçekleştirilen makineli hasat sırasında, Terme Kaymakam Vekili Recep AYDIN ve İl Müdür Vekilimiz Nail KIRMACI paletli biçerdöver kabininde bir müddet refakat etmişlerdir. Akabinde, katılımcılara yapılan ikramlar sonrasında sona ermiştir.